Günümüzdeki eğitim sistemimizde tartışılan ama bir türlü de yerine bir çözüm getirilemeyen sistem üniversite sınavlarıdır. Benim önerim, bu sistemi tamamen kaldırmak şeklindedir.

Peki, yerine ne konulmalı? Ya da gençleri üniversitelere nasıl seçmeliyiz?

Üniversite sınavları yerine bence lise bitirme sınavları getirilmelidir.

Yani öğrenci liseyi bitirince mezun olmak için genel bir sınava girmelidir. Bu sınavda başarılı olamayan liseden mezun olamamalı ve bir yıl daha okumalıdır.

Lise mezuniyet sınavı ile öğrenciler liseden itibaren mezun olmak için mücadele edecekleri gibi, lise diplomasını elde etmek de artık bir birikim gerektirecektir.

Bu sınav sayesinde liselerimizin kalitesi de ortaya çıkacaktır. Yani mezun ettiğiniz öğrenciler sınavı geçmiş mi, geçmemiş mi? Kaç puan almış gibi sonuçlar liselerin başarı kategorisini belirleyecektir.

Bazıları büyük liseler ile küçük liselerin veya taşra liselerin dezavantajlı olacağını, aynı sınava girmekle haksızlık yapılacağını iddia edebilirler.

Ben bu görüşe katılmıyorum. Bilakis okullar bu puana göre başarı kriteri alacaklarından artık eğitime daha iyi yüklenecekleri gibi, öğrenci ve veliler de okula daha iyi çalışacak ve okullarımız arasındaki makas azalacaktır.

Liseyi bitirme sınavı yıl içinde üç ayrı dönemde de yapılabilir. Böylece öğrenci sene kaybetmemiş olur.

Sınav çeşitli kategorilere göre yapılabilir. Yani tüm liseleri aynı sınav ve sorulara sokmanın bir anlamı yoktur.

Bunlar

1. Genel sınav: Burada herkesin gördüğü ortak bilgiler sorulabilir.
2. Alan sınavı: Burada fen, sosyal ve meslek dersleri sınavı olmalıdır.
3. Dil sınavı: Dil sınavında belli bir puan alan dil ile alan okullara yerleşecekleri gibi, buradaki notlar onların hazırlık okumasını ortadan kaldırmalıdır.

Tabi ki bu düşünce üzerinde çalışılarak daha da geliştirilebilir.

Başarılı Bir Sınav Nasıl Olmalı?

Başarının takibi, en azından başarı kadar önemlidir. Çünkü takip edilmeyen bir öğrenci ve hatta öğretmen zamanla rutinleşmektedir.

Öğretmen ve öğrenci performansı sürekli takip edilmeli ve bunlara not tutulmalı ve hatta her öğrenci ve öğretmen için dosya oluşturulmalıdır.

Sınavlar iyi organize edilmeli, sınavlarda öğretmenlerin sınıfı cezalandırma amacına yönelik soru sormasına izin verilmemeli, sorular 3 boyutlu olmalıdır.

Yani başarılı ve zeki öğrenciyi görmeye yönelik zor ve karmaşık soru, çalışan öğrenciyi tespit etmeye yönelik orta dereceli sorular ile her öğrencinin yapabileceği kolay sorular sorulmalıdır.

Bu soru dağılımı piramit sistemine göre olmalıdır. Bu soru sistemi ile öğrencilerin motivasyonu düşürülmeyeceği gibi, başarı seviyesi de düşürülmemiş olur.

Sınavlardan sonra analiz sistemine geçilmelidir.

Analiz, not toplamı üzerinden değil, soru dağılımı ve bu dağılıma verilen cevap üzerinden yapılmalıdır.

Nasıl olacak bu?

Yani sorular belli konularda yoğunlaşmayacağı gibi, her soru belli bir bilgiyi ölçecek şekilde sorulmalı, bu soru tipine cevap veremeyen ya da yanlış yapan öğrencilerin o konuyu anlamadıkları ya da neyi ne kadar anladıkları anlaşılacağından öğretmen verdiği dersin ne kadarının anlaşıldığı ve ne kadarının anlaşılmadığını görebilmektedir. Öğretmen, başarılı olan, anlayan öğrenci ile başarısız ya da anlamayan öğrenciyi ayırt edebilmiş olacaktır.

Başarıyı toplamda değil tek tek konu bazlı incelemeli, asıl olan verilen tüm konuların anlaşılmış olmasıdır.

Burada kolay ve orta dereceli soruları çözemeyen öğrenciler acilen bakıma alınmalı ve eksikleri giderilmelidir.

Zor ve karmaşık soruları suhuletle çözen öğrenciler takibe alınmalı ve başarılı görüldüğünde özel eğitim veya üst düzeyli eğitim verilmelidir.